ΕΙΚΟΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΙΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ

Πραγματοποιήθηκε τό ἑσπέρας τῆς Κυριακῆς Β' Νηστειῶν (7η/20η Μαρτίου 2011), ἡ 22α συνάντησις τῆς Ὀρθοδόξου Κατηχητικῆς Σχολῆς. Προηγήθηκε ὁ Κατανυκτικός Ἑσπερινός στό Παρεκκλήσιο τῆς Παναγίας Παραμυθίας, τοῦ ὁμωνύμου Ἱεροῦ Ἡσυχαστηρίου Ἀχαρνῶν, χοροστατοῦντος τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου κ. Κηρύκου. Ἡ συνάντησις πραγματοποιήθηκε στό φιλόξενο Ἀρχονταρίκι τοῦ Ἡσυχαστηρίου, τό ὁποῖο ὅμως ἀποδείχθηκε ἀνεπαρκές νά ὑποδεχθεῖ τούς πιστούς πού προσῆλθαν γιά νά παρακολουθήσουν τήν ὁμιλία καί τήν προβολή διαφανειῶν γιά τόν μεγάλο Πατέρα τῆς Ἐκκλησίας, ἅγ. Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ. Τό θέμα τῆς συναντήσεως, τό ὁποῖο παρουσίασε ὁ Καθηγητής Ἀντ. Μάρκου, ἦταν "Ἡ Θαυματολογία τοῦ ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ κατά τόν ἅγ. Φιλόθεο τόν Κόκκινο". Στή συνέχεια παρατίθεται τό κείμενο τῆς ὁμιλίας.

…Ὅπως χαρακτηριστικά σημειώνει ὁ Πρωτ. Γεώργιος Μεταλληνός, Ὁμότιμος Καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, «ἡ μνήμη τοῦ ἁγ. γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ συμπίπτει μέ τήν 14η Νοεμβρίου. Ἡ Σύνοδος ὅμως τοῦ 1368, ἡ ὁποία διακήρυξε εἰς τόν κόσμο τήν ἁγιότητα τοῦ ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ - λόγῳ τῶν θαυμάτων τά ὁποῖα ἐποίει καί ὄχι λόγῳ τῆς παιδείας του, οὔτε λόγῳ τῶν συγγραμμάτων του, πού εἶναι τό ὑψηλότερο στήν ἐποχή του ἐπίτευγμα, ἀλλά καί στήν κορυφή συγχρόνως τῆς Ἁγιοπατερικῆς θεολογικῆς παραδόσεως – μετέφερε τήν μνήμη τοῦ ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ εἰς τήν Β’ Κυριακή τῶν Νηστειῶν.
Εἶναι μία πρᾶξις συμβολική καί ἀποφασιστική, διότι ἡ σημερινή ἡμέρα τιμᾶται ἀπό τούς Ὀρθοδόξους ὅλου τοῦ κόσμου ὡς ἐπέκταση καί προέκταση τῆς Κυριακῆς τῆς Ὀρθοδοξίας. Εἶναι συνέχεια τῆς νίκης τῆς Ἐκκλησίας ὡς σώματος Χριστοῦ καί ἐν Χριστῶ κοινωνίας ἐναντίον τῆς πλάνης. Δέν εἶναι νίκη προσώπων ἐναντίον ἄλλων προσώπων, δέν εἶναι νίκη παρατάξεων ἐναντίον ἄλλης παρατάξεως ἤ ἄλλων παρατάξεων, ἀλλά εἶναι ἡ νίκη τῆς Πίστεως. Ὁ θρίαμβος τῆς Πίστεως ὡς τρόπου σκέψεως, ὡς τρόπου ζωῆς καί ἐμπειρίας Ἁγιοπνευματικῆς, πού μπορεῖ νά ὁδηγήσει τόν ἄνθρωπο στή θέωση. Εἶναι νίκη, δηλαδή, τῆς σωτηρίας, τήν ὁποία εἰσήγαγε στήν Ἱστορία ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ἄσαρκος εἰς τήν Παλαιά Διαθήκη καί ἔνσαρκος εἰς τήν Καινή Διαθήκη».

Μέρος Πρῶτο
Σύντομος Βίος τοῦ ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ
Ὁ Ἱερός Παλαμᾶς γεννήθηκε στήν ΚΠολη τό 1296, ἀπό γονεῖς εὐγενεῖς· ὁ πατέρας του Κωνσταντῖνος ἦταν Συγκλητικός τοῦ Αὐτοκράτορα Ἀνδρονίκου Β' Παλαιολόγου (1282 - 1328), ἀλλά "πρωτίστως καί προηγουμένως" ἕνας ἐργάτης τῆς καρδιακῆς προσευχῆς μέσα στόν κόσμο. Ὁ Γρηγόριος ἦταν μόλις ἑπτά ἐτῶν ὅταν κοιμήθηκε ὁ πατέρας του καί τήν ἀνατροφή καί παιδεία του ἀνέλαβε ὁ ἴδιος ὁ Αὐτοκράτορας. Παρακολούθησε ἀνώτερες σπουδές Γραμματικῆς, Ρητορικῆς, Φυσικῆς καί Λογικῆς (μέ εἰδίκευση στόν Ἀριστοτέλη), ἀλλά ἀντί νά ἀκολουθήσει τό πολιτικό στάδιο καί νά διαπρέψει στόν στίβο τῶν κρατικῶν ὑποθέσεων, μόνασε σέ ἡλικία 20 ἐτῶν, μέ ὅλη του τήν οἰκογένεια.
Τήν Ἄνοιξη τοῦ 1317 ἔφθασε στό Ἅγιο Ὄρος καί ὑποτάχθηκε στόν ἀσκητή Νικόδημο, ἀπό τόν ὁποῖο διδάχθηκε τήν νοερή προσευχή. Ἀσκούμενος δέχθηκε τό δῶρο τῆς θεολογίας καί ἀξιώθηκε Ἁγιοπνευματικῶν καταστάσεων. Γιά ἕνα διάστημα ἡγουμένευσε στήν Μονή Ἐσφιγμένου.
Ἀναδείχθηκε Πρόμαχος τῆς Ὀρθοδοξίας, ὅταν ὁ αἱρετικός Βαρλαάμ ὁ Καλαβρός, μέ τήν πολεμική του κατά τοῦ Ἡσυχασμοῦ, προσπάθησε νά νοθεύσει τήν Πίστη μέ Παπικές δοξασίες. Γιά τίς Ὀρθόδοξες θέσεις του διώχθηκε ἀπό ἀθεολόγιτους Πατριάρχες καί Ἐπισκόπους, "καταδικάσθηκε" ἀπό "Σύνοδο" καί φυλακίσθηκε (γιά τόν διώκτη του Πατριάρχη Ἰωλάννη ΙΔ' Καλέκα, 1334 - 1347, γράφει: "Πᾶς ὁ περί τοῦ δόγματος λόγος, σκήψίς ἐστιν, ἐξευρημένη πρός ἐπίκρυψιν τοῦ μισεῖν τούς τήν εἰρήνην ποθοῦντας"· Ἐπιστολή πρός Φιλόθεο, φ. 172 β). Ὅταν ἀναγνωρίσθηκε ἡ ὀρθοδοξία τῶν θέσεών του, ἀποκαταστάθηκε καί χειροτονήθηκε Ἀρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης. Κατέλειπε σημαντικό θεολο-γικό συγγραφικό ἔργο, τό ὁποῖο τόν κατατάσει στήν χορεία τῶν Μεγάλων τῆς Ἐκκλησίας Ἱεραρχῶν καί Θεολόγων.
Κοιμήθηκε εἰρηνικά τό 1359, ἀφοῦ ἀξιώθηκε ἐμφανίσεως τοῦ Ἱεροῦ Χρυσοστόμου, ὁ ὁποῖος τόν κάλεσε "πρός αὐτόν, ὡς ὁμότροπον καί ἀγαπητόν καί συγκάτοικον". Ἡ ἁγιότητά του διακηρύχθηκε Συνοδικά ἐπί πατριαρχείας τοῦ μαθητή του ἁγ. Φιλοθέου τοῦ Κόκκινου (1354 - 55, 1364 - 1376), ἑννέα μόλις χρόνια μετά τήν ὁσιακή του κοίμηση. Τά Λείψανά του φυλάσσονται στόν πρός τιμή του Μητροπολιτικό Ναό τῆς Θεσσαλονίκης.

Μέρος Δεύτερο
Θαύματα τοῦ ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ
Ὁ ἅγ. Φιλόθεος μνημονεύει 16 θαύματα τοῦ Ἱεροῦ Γρηγορίου· ἐπειδή ὅλα ἀναφέρονται στό διάστημα ἀμέσως μετά τήν κοίμησή του, μᾶλλον πρόκειται γιά τά θαύματα τά ὁποῖα περιλαμβάνονταν στήν "ἀκριβῆ περί τοῦ Ἁγίου Ἔκθεσιν", τήν ὁποία εἶχε ζητήσει ὁ ἅγ. Κάλλιστος Πατριάρχης ΚΠόλεως (1355 - 1363). Ἡ ἔκθεση συντάχθηκε στήν Θεσσαλονίκη, μετά ἀπό κοινή σύσκεψη ἐκκλησιαστικῶν καί πολιτειακῶν παραγόντων, στήν ὁποία προήδρευσε ἡ Βασιλομήτωρ Ἄννα.

Πάρεδρος μιᾶς οὐρανίας Συνόδου!
"Ἕνα θαῦμα τοῦ Μεγάλου τούτου θέλω διηγηθῶ - γράφει ὁ ἅγ. Φιλόθεος - διά νά τό βάλω ὡσάν μίαν χρυσῆν κορωνίδα". Ἕνας ἀπό τούς μοναχούς τῆς Μεγίστης Λαύρας, ἔγκλειστος σέ ὅλη του τήν ζωή, "ἔξω ἀπό ἕνα ἤ δύο, εἰς ὅλους τούς ἄλλους πάντοτε σχεδόν ὤντας ἀθεώρητος", ζητοῦσε στήν προσευχή του νά τοῦ ἀποκαλύψει ὁ Θεός "περί τοῦ θείου Γρηγορίου, εἰς ποίαν κατάστασιν εὑρίσκεται ἐν οὐρανοῖς καί μέ ποίους ἀπό τούς θεράποντάς Του τόν ἐσυναρίθμησεν". Φάνηκε τότε στόν μοναχό, ὅτι βρέθηκε στήν Μεγάλη Ἐκκλησία τῆς Ἁγίας Σοφίας ΚΠόλεως (ἐνῶ δέν εἶχε πάει ποτέ στήν Βασιλεύουσσα, οὔτε εἶχε ἐπισκεφθεῖ τόν Ναό), κατά τήν διάρκεια συγκλήσεως "Συνόδου Ἁγίων Πατέρων· καί οἱ Πατέρες ἦσαν ὁ Μέγας Ἀθανάσιος, ὁ Οὐρανοφάντωρ Βασίλειος, ὁ Θεολόγος Γρηγόριος, Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ὁ Νύσσης Γρηγόριος, ὁ Ἀλεξανδρείας Κύριλλος καί ἀντάμα μέ αὐτούς καί ὅλη ἡ λοιπή τῶν Θεολόγων ἁγία πληθύς".
Στόν ἔγκλειστο μοναχό φάνηκε, ὅτι παρακολουθοῦσε τίς συζητήσεις. Ἄκουσε τότε τούς παρισταμένους Πατέρες νά λέγουν, ὅτι δέν μποροῦν νά βγάλουν ἀπόφασι, "ἄν δέν εἶναι παρών εἰς τήν Σύνοδον καί τήν ἀπόφασιν αὐτῆς καί Γρηγόριος ὁ τῆς Θεσσαλονίκης Πρόεδρος". Ἔστειλαν τότε ἕναν Διάκονο γιά νά τόν καλέσει, ἐκεῖνος ὅμως ἐπιστρέφοντας τούς εἶπε, ὅτι "εἶναι ἀδύνατον νά πλησιάσει τινάς εἰς αὐτόν, διότι στέκει κοντά εἰς τόν Βασιλικόν Θρόνον καί λαλεῖ μόνος μέ μόνον τόν Βασιλέα"! Οἱ Πατέρες τῆς Συνόδου ἔστειλαν τότε τόν Διάκονο γιά δεύτερη φορά καί τοῦ εἶπαν νά περιμένει τό τέλος τῆς συνομιλίας καί μετά νά τοῦ μεταφέρει "τό ἀπό τῆς Συνόδου κάλεσμα".
Ὅταν ὁ μοναχός εἶδε τόν θεῖο Γρηγόριο νά ἔρχεται στήν Σύνοδο, οἱ Πατέρες "ἐπροσηκώθηκαν ὅλοι καί τόν ὑπεδέχθησαν φιλοφρόνως καί μέ χαράν... καί τόν ἐκάθισαν ἀνάμεσα εἰς τούς κορυφαίους καί ἱσοτίμους Ἁγίους Τρεῖς Ἱεράρχας καί Θεολόγους, μεταξύ δηλαδή Βασιλείου καί Γρηγορίου καί Χρυσοστόμου, ὡς ἰσότιμον μέ αὐτούς"!
Τό θαῦμα αὐτό ἐπιφραγίζει τήν συνείδηση τῆς Ἐκκλησίας, ὅτι ὁ Ἱερός Γρηγόριος εἶναι ὁ Τέταρτος Ἱεράρχης καί Θεολόγος Της, συνείδηση ἡ ὁποία ἐκφράζεται τόσο στήν ὑμνογραφία ("τῶν Θεολόγων τῶν Τριῶν σύμπουν τε καί συνωδόν", τόν ἀποκαλεῖ ὁ ἅγ. Φιλόθεος στήν Ἀκολουθία του), ὅσο καί στήν ἁγιογραφία (στήν κόγχη τῆς τράπεζας τῆς Μονῆς Μεγίστης Λαύρας καί στά Βημόθυρα τοῦ Καθολικοῦ τῆς Μονῆς Βλατάδων Θεσσαλονίκης, εἰκονίζεται μαζί μέ τούς ἄλλους Τρεῖς Ἱεράρχες· καί στόν θόλο τοῦ Παρεκκλησίου τῆς ἴδιας Μονῆς Βλατάδων, μαζί μέ τούς ἄλλους Τρεῖς Θεολόγους - Ἰωάννη τόν Εὐαγγελιστή, Γρηγόριο τόν Θεολόγο καί Συμεών τόν Νέο Θεολόγο).

Ἡ θεραπεία τοῦ Θεσσαλονικέως Ἱερομονάχου
Ὁ ἅγ. Φιλόθεος θέτει πρῶτο στά "μετά θάνατον" θαύματα τοῦ Ἱεροῦ Παλαμᾶ, τήν θεραπεία ἑνός Ἱερομονάχου Μονῆς τῆς Θεσσαλονίκης, ὁ ὁποῖος ἔπασχε ἀπό δεινή κεφαλαλγία. Τό πρόβλημα στήν σύγχρονη ἰατρική γλῶσσα ἦταν νευρολογικό ἤ ὀγκολογικό· διότι, ὁ πόνος ἦταν ὀξύς καί ἐνῶ στήν ἀρχή τῆς νόσου (ἡ ὁποία κράτησε ἑπτά χρόνια!), ἐμφανιζόταν 2 ἤ 3 φορές τόν μῆνα, στήν πορεία ἔγινε καθημερινός καί ἔκανε τόν πάσχοντα "νά φαίνεται εἰς τούς ἄλλους ἔξω φρενῶν καί ἀναίσθητος, ἀπό τάς ἀλλοκότους βοάς καί φωνάς".
Ἀπελπισμένος ὁ ἀσθενής ἀπό τήν πορεία τῆς ἀσθενείας του, ἄρχισε νά σκέπτεται τόν θάνατο καί νά προετοιμάζεται "διά τήν ἔξοδον, ὡσάν ὅπου ἦταν ἐπάνω εἰς τήν κεφαλήν του". Ἐπειδή ὅμως εἶχε γνωρίσει τόν ἅγ. Γρηγόριο, "ἐταλάνιζε τόν ἑαυτόν του, διότι δέν ἔλαχε παρών, ὅταν πρός τόν Θεόν ἐξεδήμει ὁ μακάριος". "Διατί βέβαια - ἔλεγε στόν ἑαυτό του - ἄν ἤθελα εὑρεθῶ τότε παρών, νά ἀκούσω τά τελευταῖα του θεῖα λόγια καί νά λάβω τάς ἱεράς του εὐχάς, ἤθελα τάς ἔχω τώρα ἕνα ἱσχυρότατον φυλακτήριον καί ὅπλον σωτηρίας".
Αὐτή ἡ πίστις τοῦ ἀσθενούς Ἱερομονάχου, προκάλεσε τήν ἐπέμβαση τοῦ θαυματουργοῦ χάριτος τοῦ Ἱεροῦ Παλαμᾶ. Βρέθηκε "ἐν ὁράματι" στόν Ναό τοῦ ἁγ. Δημητρίου, σέ ὥρα Θείας Λειτουργίας, μέ ἱερουργό τόν θεῖο Γρηγόριο· γονάτισε λοιπόν καί ζήτησε τήν εὐλογία του· καί ὅταν ὁ Ἅγιος ἄγγιξε μέ τό χέρι του τό μέτωπό του καί τόν σταύρωσε, αἰσθάνθηκε "πῶς ἔρρευσε παραδόξως κάποιον ἔλαιον" καί τοῦ ἔχρισε τό πρόσωπο! Ὅταν ὁ ἀσθενής συνῆλθε ἀπό τό ὅραμα, βρέθηκε θεραπευμένος!

Θεραπείες ὀξέων καταστάσεων καί χρονίων νοσημάτων
Δύο θαύματα τοῦ ἁγ. Γρηγορίου ἀναφέρονται σέ θεραπεία ἀσθενειῶν τοῦ γαστρεντερικοῦ συστήματος.
Στήν πρώτη περίπτωση, "ἄλλος Θεσσαλονικεύς, ἄνθρωπος ὀνομαστός καί εὐγενής τῆς Πόλεως, ἐκυριεύετο ἀπό χρονικόν πάθος τό ὁποῖον ὀνομάζουσιν οἱ ἰατροί κωλικόν, ἐπειδή οἱ φυσικοί πόροι τοῦ ἀνθρώπου ἐφράχθησαν μονομιᾶς καί κατ' οὐδένα τρόπον δέν ἄφηναν τά περιτώματα τῆς κοιλίας νά ἐξέλθουν". Ὅταν κατά τήν ἕκτη ἡμέρα ὁ ἀσθενής ἔφθασε στόν θάνατο, ἄκουσε τούς συγγενεῖς καί τούς φίλους πού ἦσαν κοντά του νά συζητοῦν μεταξύ τους τά θαύματα τοῦ Ἱεροῦ Γρηγορίου καί γεννήθηκε μέσα του ἡ ἐλπίδα τῆς ἀπαλλαγῆς ἀπό τήν νόσο. Ἄρχισε τότε, "μέ λόγια ἐλεεινά καί δάκρυα νά παρακαλῆ τόν Ἅγιον νά τόν ἐλεήση λέγοντας, "δύνασαι, δοῦλε τοῦ Θεοῦ, ὡς Χριστοῦ μιμητής ἀκριβέστατος, ἄν καί εἰς τόν τάφον σου δέν ἠμπορῶ νά ἔλθω καί ἐγώ καθώς οἱ ἄλλοι - μέ τό νά ἐμποδίζωμαι ἀπό τό πάθος μου καί ἀπό τήν ὥραν, ὅπου εἶναι παράκαιρος - ὅμως δύνασαι, λέγω, νά μέ θεραπεύσης καί νά μέ λυτρώσης ἀπό τήν πικράν τούτην ἀνάγκην καί τόν ἐλπιζόμενον θάνατον".
Προσευχόμενος ἀποκοιμήθηκε ὁ ἀσθενής νά βλέπει "κατ' ὄναρ τόν μέγαν Γρηγόριον, ἐν σχήματι Ἱερομονάχου" νά τόν εὐλογεῖ καί νά θέτει στό λεγόμενο ἱερόν ὀστοῦν ἕνα σταυρό ἀπό κερί. Ἀμέσως αἰσθάνθηκε τόν πόνο τοῦ κωλικοῦ νά ὑποχωρεῖ καί τήν λειτουργία τοῦ συστήματος νά ἀποκαθίσταται.
Στή δεύτερη περίπτωση, "κάποιος ἄνθρωπος ἀπό ἐκείνους ὅπου ὑφαίνουσι τά βασιλικά ἐνδύματα (τά ὁποῖα ἀλουργίδας καί πορφυρᾶς χλαμίδας ὀνομάζουσι), ἔπασχεν ἀπό καιρόν ἀπό ἔμφραξιν τῆς κοιλίας του". Χρησιμοποιῶντας λοιπόν ἕνα φάρμακο τῆς ἐποχῆς, τό ὁποῖο τοῦ ἔδωσε ἕνας τῶν βασιλικῶν ἰατρῶν, ἔφθασε στήν ἀκριβῶς ἀντίθετη κατάσταση τῆς δυσεντερείας. "Χάνοντας, λοιπόν, κάθε ἐλπίδα ἀπό τάς μηχανάς τοῦ ἰατροῦ, καταφεύγει πρός τόν Θεόν καί τόν Ἐκείνου μέγαν θεράποντα, "ἠξεύρω σε - λέγοντας - ἠξεύρω σε, ἄνθρωπε τοῦ Θεοῦ, καί ζῶντα ἐπάνω εἰς τήν γῆν καί τώρα εἰς τούς οὐρανούς μεταστάντα, ὅτι πολλά καί μεγάλα δύνασαι· λοιπόν γενοῦ καί τήν ὥραν ταύτην εἰς ἐμέ βοηθός καί ἐξάρπασόν με ἀπό τόν ἐπικείμενον τοῦτον θάνατον, μέ τήν κραταιάν μεσιτείαν σου".
Φάνηκε τότε στόν ὕπνο του ὁ διακονητής μοναχός τοῦ ἁγ. Γρηγορίου νά τοῦ λέγει, πῶς πρέπει νά ἐπισκεφθεῖ τήν κατοικία τοῦ Ἀρχιερέως καί νά βάλει πάνω στά νεφρά του τό ὠμοφόριό του, γιά νά θεραπευθεῖ. "Ἐφαίνετο, λοιπόν, τοῦ ἀρρώστου, ἐκεῖ ὅπου ἐκοιμᾶτο, πῶς ἐπῆγεν εἰς τόν οἶκον τοῦ Ἀρχιερέως καί ἐζήτει ἐκεῖνο τό ἱερόν ἄμφιον, καθώς τόν ἐπρόσταξεν ὁ φανείς, ἀλλά δέν ἠμπόρεσε νά εὕρη τό ζητούμενον· ὁ δέ μοναχός ἐφάνη πῶς τόν ἐπῆρεν ἀπό τό χέρι καί τόν ἐπῆγεν, ὄχι εἰς τόν οἶκον τοῦ Ἀρχιερέως, ἀλλά εἰς τόν τάφον τοῦ Ἁγίου".
Ὅταν ξύπνησε ὁ ἀσθενής κατάλαβε τήν σημασία τοῦ "κατ' ὄναρ" μηνύματος, ἐπισκέφθηκε τόν χαριτόβρυτο τάφο τοῦ Ἁγίου (στόν Ναό τῆς Ἁγίας Σοφίας) καί ἀφοῦ ἀκούμπησε τά νεφρά του στήν ἐπιτάφεια πλάκα, θεραπεύθηκε!
Ἄλλα θαύματα τοῦ ἁγ. Γρηγορίου ἀναφέρονται σέ θεραπείες παραλυτικῶν.
Μία περίπτωσις ἀφορᾶ τόν Πρωτοψάλτη τῆς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης, "Δομέστιχον ὀνομάζει τοῦτον ἡ συνήθεια, ἄνθρωπον ὀνομαστόν εἰς τά μουσικά καί κατά τήν συχνήν πρᾶξιν καί κατά τήν φυσικήν ἐπιτηδειότητα καί κατά τήν τεχνικήν μέθοδον". Αὐτός λοιπόν ἔμεινε παράλυτος ἀπό ἄγνωστη αἰτία, "ἀλλά μέ τήν ψυχράν δίαιταν καί μέ τάς ἄλλας ἐπιμελείας τῶν ἰατρῶν", περιορίσθηκε ἡ νόσος μόνον στόν ἀντίχειρα, τόν δείκτη καί τόν μέσο δάκτυλο τοῦ δεξιοῦ χεριοῦ. Ὅμως, "ἐλυπεῖτο κατά πολλά ἐκεῖνος, ἐπειδή δέν ἠδύνατο νά μεταχειρίζεται τήν τέχνην του καθώς καί πρότερον, τόσον εἰς τό γράψιμον δηλαδή, ὅσον καί εἰς τόν σχηματισμόν τῆς μουσικῆς χειρονομίας· διά τοῦτο καί ἀπηλπισμένος ἀπό κάθε τέχνην καί χειρουργικήν βοήθειαν καί ἰατρείαν, καταφεύγει ἀμέσως εἰς τήν θείαν βοήθειαν καί ζητεῖ ἐκεῖθεν τήν θεραπείαν του, πρέσβεις ἰσχυρούς πρός Χριστόν καί μεσίτας τούς Ἐκείνου θεράποντας προβαλλόμενος".
Ὁ Ἱερός Γρηγόριος ἔσπευσε τήν ἴδια νύκτα τῆς προσευχῆς, νά βοηθήσει τόν πάσχοντα· διότι τοῦ φάνηκε πῶς βρέθηκε στόν Ναό τῆς Ἁγίας Σοφίας καί "ὁ μέν Ἅγιος τάχα ἐφαίνετο, ὅτι ἔβαλεν τήν χεῖρα του ἐπάνω εἰς τήν κεφαλήν του καί τόν ἐχάϊδευε πατρικῶς καί φιλικῶς καί τοῦ ὡμιλοῦσε γλυκύτατα καί ἀρεστότατα λέγωντας, "γύρισαι εἰς τήν οἰκίαν σου, φίλε Πρωτοψάλτα, καί εἰς τό ἐξῆς ἔχεις νά γένης καλά".
Μετά τήν ἐμφάνιση αὐτή ὁ Πρωτοψάλτης ἔσπευσε στόν τάφο τοῦ Ἁγίου καί θεραπεύθηκε, ἀφοῦ προηγουμένως μετανόησε "ἐξομολογούμενος τήν ἁμαρτίαν του καί τήν προπέτιαν τῆς γλώττης του, ὅπου ἔδειξε κατά τοῦ Ἁγίου· ὅτι, καθώς εἶπεν, εἶχε κινήση προτήτερα τήν γλῶσσαν του εἰς κάποιας φλυαρίας κατ' αὐτοῦ"!
Ἄλλη περίπτωσις ἀφορᾶ τήν θεραπεία ἰατροῦ, ὁ ὁποῖος "ἦτον κατάκοιτος πάμπολυν καιρόν, ἐπειδή ἐβασανίζετο ἀπό πολλά καί διάφορα πάθη· τόσον δέ ἐμακροχρόνησε κατάκοιτος, ὥστε ἔκαμε πληγάς καί εἰς τάς πληγάς του ἐγεννήθησαν πλῆθος σκωλήκων"! Ἡ νόσος αὐτή πρέπει νά ἦταν λοιμική, διότι εἶχε μεταδωθεῖ καί στήν οἰκογένειά του, "ὁ δέ οἶκος τοῦ ἰατροῦ δέν ἦτον ἰατρεῖον, ἀλλά μάλιστα νοσοκομεῖον"!
Ὁ Ἅγιος ἐμφανίσθηκε "κάτ' ὄναρ" στήν πάσχουσα κόρη τοῦ ἰατροῦ καί φάνηκε νά πλένει τά ἄκρα τοῦ πατέρα της μέ νερό τῆς λεκάνης τοῦ Ἁγιασμοῦ, τήν ὁποία ὁ ἴδιος χρησιμοποιοῦσε! Μετά ἀπό τήν ἐμφάνιση αὐτή ὁ ἰατρός ἀρχικά καί ἡ οἰκογένειά του στήν συνέχεια, θεραπεύθηκαν!
Σέ ἄλλη περίπτωση θεραπείας παραλύτου χειρός μιᾶς γυναικός, "εὐγενοῦς καί κοσμίας", ὁ Ἅγιος θεράπευσε προηγουμένως τήν ἀπιστία τῆς ἀσθενοῦς· διότι, "ὄχι μόνον δέν ἤθελε νά δώση καμμίαν πίστιν εἰς τά λεγόμενα, ὄχι μόνον τήν πρέπουσαν ὑπόληψιν δέν εἶχεν ἐξ' ἀρχῆς πρός αὐτόν, ἀλλά καί πολλά κακά καί βλάσφημα λόγια ἔλεγε κατ' αὐτοῦ"!
Στά θαύματα τοῦ ἁγ. Γρηγορίου πού ἀναφέρονται σέ θεραπείες περιλαμβάνονται: Ἡ ἀποκατάσταση τῆς "ξηρᾶς καί ἀγόνου ἀριστερᾶς χειρός κάποιας γυναικός, χήρας, γραίας καί πτωχῆς"· ἡ θεραπεία δύο μοναζουσῶν, τῶν ὁποίων, "ὡς ὀξύς ἰατρός θεραπεύει καί τά δύο πάθη· καί εἰς μέν τήν νέαν χαρίζει τήν εὐηκοϊαν, εἰς δέ τήν γηραιάν τήν ὁρατικήν ἕξιν καί ἐνέργειαν"· ἡ θεραπεία τῆς αἱμοροούσσης Ζωῆς καί τοῦ μοναχοῦ Ἐφραίμ ἀπό τήν Καστοριά (ὁ ὁποῖος εἶχε μολυνθεῖ ἀπό τραυματισμό καί εἶχε πάθει γάγγραινα!)· καί ἡ θεραπεία τοῦ "Τσιμισκῆ τοῦ Βεροιαῖος" καί τῆς οἰκογενείας του (ὁ ὁποῖος ἦταν πρώην μαθητής τοῦ Ἀκινδύνου καί πολέμιος τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά ἐπανῆλθε στήν εὐσέβεια καί ἔγινε μαθητής τοῦ Ἁγίου).

Ἡ ἀνεύρεση νεροῦ στήν Μονή Ἐσφιγμένου
Ἡ Μονή Ἐσφιγμένου, τῆς ὁποίας χρημάτισε Ἡγούμενος ὁ Ἅγιος, ἐστερεῖτο νεροῦ καί οἱ δυσκολίες τῶν μοναχῶν ἦταν μεγάλες. Αὐτό τό ζωτικό πρόβλημα ἔλυσε "μετά θάνατον" ὁ Ἅγιος μέ τόν ἀκόλουθο τρόπο:
Ἕνας πλούσιος Θεσσαλονικεύς ἑτοιμαζόταν νά ἀποδημήσει στά Ἱεροσόλυμα, ὅπως ἦταν διαδεδομένη συνήθεια στήν ἐποχή του. Σ' αὐτόν λοιπόν ἐμφανίσθηκε "κατ' ὄναρ" ὁ Ἅγιος καί τοῦ εἶπε, ὅτι "καλύτερον θά ἔκαμνες ἄν μετέβαινες εἰς Ἅγιον Ὄρος, εἰς τήν Μονήν Ἐσφιγμένου, καί ἐχρησιμοποιοῦσες τά ἔξοδα ὅπου θά ἔκαμνες διά τό ταξείδιον, διά τήν ἀνεύρεσιν ὕδατος, καθότι ἡ Μονή στερεῖται ποσίμου ὕδατος". Μάλιστα, ἔδωσε ἀκριβεῖς ὁδηγίες στόν ὑποψήφιο δωρητή. "Ὅταν φθάσης εἰς τήν Μονήν, ἀπό τήν κυρίαν εἴσοδον θά βαδίσης ἕως διακόσια βήματα κατ' εὐθείαν, κατόπιν θά στραφῆς ἀνατολικῶς καί θά παρατηρήσης τό μέρος καί ἕως ὅπλου βολήν καί θά εὕρης τό μέρος· νά προσέξης ὅμως νά μήν σκάψης πολύ βαθέως, διότι πιθανόν νά παρουσιασθῆ πολύ ὕδωρ ὡς λίμνης καί ἀντί νά ὠφελήσης θά βλάψης".
Πράγματι ἔγινε ἡ ἐκσκαφή καί βρέθηκε τόσο νερό, ὥστε νά ἔχει αὐτάρκεια πλέον ἡ Μονή· μάλιστα ἡ βρύση μέσα στόν περίβολο, ἀπ' ὅπου ὑδρεύονται οἱ μοναχοί καί οἱ προσκυνητές, ὀνομάζεται μέχρι σήμερα, "τοῦ ἁγ. Γρηγορίου"!

Μέρος Τρίτο
Διατί οἰκονομεῖ ὁ Θεός τά θαύματα τῶν Ἁγίων
Ὁ ἅγ. Φιλόθεος ὁμολογεῖ ἀρχικά, ὅτι τά θαύματα πού ἀναφέρει, εἶναι "ὀλίγα ἀπό τό πλῆθος ὅπου ἔγιναν καί γίνονται καί ἔτι ἔχουσι νά γίνωνται" καί τά ἀναφέρει γιά νά δείξει "τό ὅλον ἀπό τό μέρος".
Τά θαύματα αὐτά, τά "τόσον μεγάλα καί πυκνά (τά ὁποῖα) ἡ Θεία Χάρις ὑπέρ φύσιν ἐνεργεῖ", δέν γίνονται "ὡς νομίζει", "διά κέρδος καί αὔξησιν ἐκείνου (τοῦ ἁγ. Παλαμᾶ δηλαδή), ἀλλά τό περισσότερον
· διά νά δείξη καί νά βεβαιώση (ὁ Θεός) τόν ὀρθόν λόγον τῆς εὐσεβείας, ὅπου ἐπολεμήθη μέν καί ἀκόμα σήμερον παρά ποτέ πολεμεῖται, ἀπό τάς κακάς καί πολυκεφάλους ταύτας αἱρέσεις,
· ἐστηρίχθη δέ (ὁ ὀρθός λόγος) ἀπό ἐκεῖνον (τόν Ἅγιον) καί ἀνεκηρύχθη πολλάκις καί εἰς τούς πλησίον καί εἰς τούς μακράν, καί εἰς τήν ξηράν καί εἰς τήν θάλασσαν, μέ τήν δύναμιν τοῦ ἐν αὐτῷ κατοικοῦντος θείου Πνεύματος, ὅθεν ἀποστολικῶς καί τούτου ὁ φθόγγος ἐξῆλθεν εἰς πᾶσαν τήν γῆν καί εἰς τά πέρατα τῆς οἰκουμένης τά ρήματα αὐτοῦ".
Τά θαύματα δηλαδή τοῦ ἁγ. Γρηγορίου (ὅπως καί ὅλων τῶν Ἁγίων), οἰκονομοῦνται ἀπό τόν Ἅγιο Θεό, σάν δείγματα καί πιστοποιήσεις τῆς ὀρθῆς Πίστεως καί τῆς καλῆς Ὁμολογίας τῶν συγκεκριμένων Ἱερῶν Προσώπων.
Τά θαύματα τοῦ Ἱεροῦ Γρηγορίου, ἀναγκάζουν τόν "ὑπ' αὐτοῦ θεραπευθέντα" μοναχό Ἐφραίμ νά ἀναφωνίσει: "Πιστεύω εἰς ἐκεῖνα ὅπου ἤκουσα τρανώτατα· τόν ἀνακηρύττω στύλον τῆς Ἐκκλησίας καί Διδάσκαλον τῆς εὐσεβείας καί πάσης ἁγιωσύνης καί ἀρετῆς κατοικητήριον· καί πρός τούτοις τόν ὁμολογῶ σημείων καί θαυμάτων θείων ἐργάτην καί ἀποστολικῆς δυνάμεως καί χάριτος πεπλουτισμένον".
"Ἐκ τούτου - τοῦ θαύματος τοῦ Ἱεροῦ Γρηγορίου - οἱ θεοφιλέστεροι καί πρώτοι τῆς Καστορίας, καί μάλιστα τό ἱερατικόν τάγμα, εἰς ἕν συνελθόντες καί σκεψάμενοι, ζωγραφίζουσιν ἱεράν εἰκόνα τοῦ Γρηγορίου καί πανύγηριν λαμπράν καί πάνδημον συγκροτοῦσιν, ἑορτάζοντες τήν ἡμέραν τῆς αὐτοῦ τελειώσεως· καί μετά ταῦτα καί Ναόν ἱερόν ἐπ' ὀνόματι αὐτοῦ, ὡς λαμπρῷ μαθητῇ τοῦ Χριστοῦ ἀνεγείρουσι, χωρίς νά καρτερέσουν Συνόδους μεγάλας καί κοινάς ψήφους, διά νά τόν ἀνακηρύξουν καί τόν κανονίσουν ὡς Ἄγιον - εἰς τά ὁποῖα ἀκολουθεῖ πολλάκις καί χρονοτριβή καί ἀμέλεια καί ἀργοπορία καί πολλά ἄλλα ἀνθρώπινα ἐμπόδια - ἀλλά καλῶς καί εὐσεβῶς εὐχαριστήθησαν καί ἠρκέσθησαν εἰς μόνην τήν ψῆφον καί ἀνακήρυξιν τοῦ Οὐρανοῦ καί εἰς τήν λαμπράν καί ἀναμφίβολον τῶν πραγμάτων ὄψιν καί πίστιν, ὅπου εἶναι τά θεῖα θαύματα".
Ἀκόμη, "ἐπειδή ἡξεύρει (ὁ Ἅγιος) πῶς ἡ ἁπανταχοῦ τῆς γῆς ἐξαπλωμένη Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ εἶναι Μία - τήν Ὁποίαν αὐτός ὅλην ἐξίσου ἐδιαφένδευσε καί τήν ψυχήν του, ἔτι ζῶν, κατά μίμησιν τοῦ Χριστοῦ, ὑπέρ Ἐκείνης ἔδωκε - διά τοῦτο καί ἐκεῖ εἰς τούς μακρυνούς τόπους γίνεται ὁμοίως εἰς τούς καλούντας αὐτόν καί σωτήρ καί ρύστης καί ἰατρός ἀνιάτων παθῶν. Καί μάρτυρες ἀληθέστατοι τοῦ λόγου Θετταλοί καί Σέρβοι καί ὅλοι ἐκεῖνοι ὅπου ἐρχόμενοι ἐκεῖθεν ἀπό τά μακρυνά γένη, διηγοῦνται τά τοῦ Μεγάλου θαύματα.
Καί τί χρεία νά λέγω πολλά; Τόσον καλά τόν ἠξεύρουσιν καί τόσον εἶναι πεπιεσμένοι ἀπό τά πράγματα - εἰς τήν μεγάλην παρρησίαν ὅπου ἔχει εἰς τόν Θεόν - ὥστε καί εἰκόνας του ζωγραφίζουσι καί πυκνά πανηγυρίζουσι τήν μνήμην αὐτοῦ (μέ πίστιν μεγάλην καί μέ θερμότατον πόθον τῆς ψυχῆς των) καί ναούς μετά προθυμίας κτίζουσιν εἰς τό ὄνομά του, ὡσάν εἰς ἔνα ἀπό τούς Ἀποστόλους καί τούς Πατέρας· καί ὅλοι μετά πολλοῦ τοῦ θαύματος ἀνακηρύττουσι τόν Μέγαν τοῦτον, ὀνομάζοντές τον καί κήρυκα τῆς εὐσεβείας καί προστάτην τῆς Ἐκκλησίας καί διδάσκαλον καί φύλακα τῶν ὀρθῶν Ταύτης δογμάτων"...